25 lat temu Jan Paweł II wyniósł na ołtarze ks. Józefa Czempiela i ks. Emila Szramka. Znaleźli się wśród 108 męczenników z okresu II wojny światowej.

Duchowni zostali zamęczeni w 1942 r. w KL Dachau. "Byli przedstawicielami pokolenia górnośląskich kapłanów, które odegrało ogromną rolę w życiu duchowym i narodowym Górnego Śląska” – pisze Andrzej Grajewski, historyk i redaktor Gościa Niedzielnego. “Obaj byli Górnoślązakami, świadomymi swego pochodzenia, choć ukształtowanymi także przez niemiecką kulturę. W okresie powstań i plebiscytu zaangażowali się po stronie polskiej. Ich drogi życiowe były podobne. Bł. ks. Czempiel urodził się w 1883 r. jako syn górnika pod Piekarami, bł. ks. Szramek pochodził z terenów rolniczych pod Raciborzem, urodził się w 1887 r. w rodzinie chałupnika. Formację otrzymali na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego i zostali wyświęceni na kapłanów przez biskupa wrocławskiego kard. Georga Koppa, Czempiel w 1908 r., natomiast Szramek trzy lata później” - kontynuuje. Zaznacza także, że postawa kapłanów w sytuacji największej próby ma wymiar ponadczasowy. "Gdyby nie wojna, obaj umarliby zapewne w swoich parafiach, otoczeni szacunkiem współczesnych, i cieszyliby się dobrą pamięcią potomnych. Gdyby na kilka lat przed wojną zobaczyli swój wizerunek w obozowych łachmanach, poniżonych, pozbawionych wszelkich praw, sprowadzonych do numerów, zapewne uznaliby, że takie koszmary nie mają się prawa wydarzyć. Jednak, gdy znaleźli się w takiej rzeczywistości, zachowali się jak prawdziwi uczniowie Chrystusa – wierni do końca".

Dlaczego spośród licznego grona śląskich kapłanów, męczenników II wojny światowej, wybrano właście te postaci? Ks. prof. Jerzy Myszor, który prowadził proces beatyfikacyjny obu męczenników, zaznacza, że na decyzję miało wpływ pewne symboliczne wydarzenie: – Jako przewodniczący zespołu, powołanego przez abp. Damiana Zimonia do prowadzenia studiów historycznych i teologicznych w tym zakresie, zaprosiłem na spotkanie ks. Konrada Szwedę, byłego więźnia obozów koncentracyjnych Auschwitz i Dachau. Chciałem od niego usłyszeć, kto, jego zdaniem, mógłby zasługiwać na miano męczennika za wiarę w czasie II wojny światowej z szeregów katowickiego duchowieństwa. Bez jakiegokolwiek zawahania powiedział, że Czempiel i Szramek, właśnie w takiej kolejności. Analizowałem tę wypowiedź, już nie tyle jako historyk, ale bardziej jako teolog, i doszedłem do wniosku, że zawierała nie tylko historyczną ocenę ich życia, ale miała już znamiona kultu. W tym przekonaniu utwierdziły nas także wypowiedzi innych świadków życia i śmierci obu tych kapłanów, m.in. byłych więźniów z KL Dachau, ks. bp. Ignacego Jeża oraz ks. Antoniego Brzóski. Braliśmy pod uwagę także zachowane dokumenty obozowe. Ważnym świadectwem, wiele świadczącym o obu błogosławionych, były listy, które co dwa tygodnie pisali z obozu do rodziny. Do nich pisano częściej, ale oni prawo do korespondencji mieli tylko co dwa tygodnie i tylko do jednej, wskazanej osoby. Nawet jeśli listy przechodziły przez cenzurę obozową, są ważnym źródłem informacji o nich samych, o ich zaufaniu w Opatrzność Bożą i jej wyroki, umiłowaniu Kościoła, przywiązaniu do bliskiej rodziny i rodziny parafialnej, tylko trzeba umieć czytać także między wierszami – przekonuje ks. prof. Myszor.

Więcej o śląskich męczennikach w artykule Gościa Niedzielnego (GN 24/2024).

katowice.gosc.pl