„Jaki z tego pożytek, bracia moi, skoro ktoś będzie utrzymywał, że wierzy, a nie będzie spełniał uczynków?” - pyta św. Jakub Apostoł. I poucza nas dalej: „(...) wiara, jeśli nie byłaby połączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie” (Jk 2,14, 17). Słowa te nieustannie mobilizują nas do uwiarygodniania naszej wiary i naszych deklaracji konkretnymi czynami. Wyzwanie to dotyczy również kwestii ochrony dzieci i młodzieży, tematu, który był i wciąż pozostaje jednym z priorytetów naszego zainteresowania. Trzy lata temu, gdy wprowadzaliśmy w naszych diecezjach zasady ochrony dzieci, młodzieży, osób niepełnosprawnych i bezradnych przed wykorzystaniem seksualnym uczyniliśmy ważny krok w kierunku uwierzytelnienia naszej troski o najbardziej bezbronnych pośród nas, o dzieci i młodzież, osoby bezradne i niepełnosprawne. ŚWIADOMOŚĆ istnienia oraz ważkości problemu to pierwszy z elementów stanowiących całokształt działań prewencyjnych. Nie można bowiem skutecznie wprowadzać i egzekwować konkretnych norm prawnych, jeśli ich adresaci nie zdają sobie sprawy z faktycznej potrzeby ich stosowania. Szereg szkoleń, konferencji i rozmów mających na celu wdrożenie norm prewencyjnych z 2019 r. niewątpliwie pomógł nam w ostatnim czasie lepiej zrozumieć potrzeby rozwojowe dzieci i młodzieży z jednej strony, mechanizmy działania sprawców – z drugiej; uwrażliwił na problem i podniósł poziom naszej świadomości na ten temat. ZAPOBIEGANIE, które przybiera formę konkretnych wytycznych, zaleceń i zakazów, to ciąg zachowań i czynności, które musimy na nowo w sobie wypracować. Niejednokrotnie wiąże się to z zmianą starych przyzwyczajeń i nawyków. Nie zawsze jest to proste, ale mając przed oczami cel, jakim jest dobro najbardziej bezbronnych, bez ociągania trzeba wzrastać w dojrzałości do nowych wyzwań i zadań. Także w tej kwestii niemało już się zmieniło. Całokształt działań prewencyjnych dopełnia REAGOWANIE na nowe przypadki przestępstw i nadużyć. Skuteczność reakcji zapobiega dalszemu rozprzestrzenianiu się zła, które niestety wciąż nas nie opuszcza i za które z całego serca przepraszamy. Skuteczna reakcja nie może jednak nie uwzględniać troski o dobre imię wszystkich stron i osób zaangażowanych w wyjaśnienie danej sprawy. Tego wciąż się uczymy i wiele jeszcze pracy przed nami.
Wobec otaczającej nas rzeczywistości stajemy dziś bogatsi o bagaż nowych doświadczeń. Ostatnie lata wiele nas nauczyły. Wiele się też zmieniło. Opublikowane zostały nowe dokumenty kościelne na temat ochrony dzieci i młodzieży, jak np. Vademecum Kongregacji Nauki Wiary, prewencja stała się przedmiotem dysput naukowych pod-czas niejednej konferencji a w przestrzeni publicznej wypowiedziano wiele słów na jej temat, utworzono ponadto nowe fundacje i instytucje zajmujące się osobami skrzywdzonymi. W ostatnich miesiącach Papież znowelizował także normy o przestępstwach zarezerwowanych Kongregacji Nauki Wiary. We wszystkie te głosy z uwagą się wsłuchujemy. Najbardziej cenne i potrzebne są dla nas jednak te, które wypływają z codziennego doświadczenia. Prawie trzy lata funkcjonowania norm prewencyjnych w naszych diecezjach uwidoczniły pewne braki, których zresztą nie sposób się wystrzec. Dlatego z wielką odpowiedzialnością za dobro dzieci i młodzieży, osób bezradnych i niepełnosprawnych prezentujemy znowelizowany program prewencyjny. Uwzględnia on nowe ustawodawstwo kościelne w przedmiocie przestępstw przeciwko VI przykazaniu Dekalogu wobec małoletnich, uwzględnia również potrzebę uregulowania funkcjonowania kapelanów szpitalnych, szczególnie na oddziałach dziecięcych. To kolejny krok w uwiarygodnianiu naszych słów i naszej troski, by deklaracje, o których mówimy nie pozostały martwe bez uczynków.

Jan Kopiec
Biskup Gliwicki

Wiktor Skworc
Arcybiskup Metropolita Katowicki